در ساخت و بازسازی خیابان‌ها، مبلمان شهری، اماکن فرهنگی، فضاهای آموزشی و باشگاه‌های ورزشی، افراد ناتوان جسمی و نیازهایشان در نظر گرفته شده‌است تا آنها هم به‌طور کامل از حق شهروندی خود بهره ببرند. این موضوع تا آنجا اهمیت دارد که در تعدادی از شهرداری‌های کشورهای غربی، مکانی تحت عنوان «دفتر شهردار برای افراد ناتوان جسمی» قرار دارد تا نیازهای مختلف این نوع از شهروندان بررسی شود.
به‌طور حتم، یکی از این نیازها استفاده از اماکن ورزشی و باشگاه‌هاست و فراهم آوردن امکاناتی تا شهروندان ناتوان جسمی به‌راحتی بتوانند ورزش کنند. در این مورد، همیشه سازمان‌های غیرانتفاعی پیشرو بوده‌اند و البته شهرداری‌ها هم قسمتی از برنامه‌های خود را به این موضوع اختصاص داده‌اند. همچون شهرداری تهران که به تازگی ساخت ورزشگاه بزرگ جانبازان و معلولان را در جنوب شهر به پایان رسانده است.در کنار اینها، مجموعه‌های ورزشی مختص معلولان هم فعالیت می‌کنند.
در شهر فینیکس، یکی از شهرهای ایالت آریزونا در آمریکا، مرکزی با وسعت 5 هزار و 759 متر مربع برای بهبود زندگی افراد دارای ناتوانی جسمی و کمک به آنها جهت داشتن یک زندگی مستقل درنظر گرفته شده‌است.
4 هزار و 180 متر مربع از این مرکز، شامل مجموعه ورزشی و بدنسازی می‌شود. مسئولان این مرکز سعی دارند از طریق این مجموعه، افراد معلول را با هر نوع ناتوانی و در هر سن به ورزش و حفظ سلامت تشویق کنند. این مجموعه غیرانتفاعی که با کمک‌های مردمی حمایت می‌شود، شامل زمین‌های ورزشی، مسیر ویلچررانی، تجهیزات بدنسازی و تمرین، استخر و رختکن مخصوص افراد معلول می‌شود. گفته می‌شود که این مجموعه ورزشی، بدنسازی و آبی، نخستین مجموعه در نوع خود در غرب آمریکاست. مجموعه آریزونا هم سعی در همسوسازی برنامه‌های بهداشتی، تناسب اندام و سلامتی افراد معلول دارد و هم میزبان رقابت‌های ورزشی این گروه از شهروندان فینیکس است.
سازمان‌های حامی ورزش معلولان
در کشورهای مختلف دنیا، وجود سازمان‌های غیردولتی که اغلب با کمک‌های مردمی اداره می‌شوند برای ورزش معلولان، کاملا معمول است. یکی از بزرگ‌ترین این سازمان‌ها، مرکز ملی ورزش معلولان (NSCD) است. این سازمان که تنها 17 درصد از هزینه‌هایش از طریق هزینه ثبت‌نام شرکت‌کنندگان و فروش‌های جزئی حاصل می‌شود، در سال 1970 کار خودش را با آموزش اسکی به کودکان قطع عضو بیمارستان دنور در آمریکا، شروع کرد. این سازمان که کمک‌های مالی و هدایای بشردوستانه، بخش بزرگی از هزینه‌اش را تأمین می‌کند، تفریحات ورزشی در محیط آزاد را برای معلولان فراهم می‌کند و هر سال هزاران کودک و بزرگسال معلول را به دامنه کوه‌ها برای اسکی، مسیرهای کوهپیمایی و زمین‌های گلف می‌برد تا به آنها در زمینه ورزش و شرایط معلولان آموزش دهد.مرکز ملی ورزش معلولان، فعالیت‌های زمستانی مانند اسکی و اسنوبرد و فعالیت‌های تابستانی مانند اردوهای ورزشی، رفتینگ، قایقرانی، اسب‌سواری، دوچرخه‌سواری و صخره‌نوردی را برای هر نوع معلول جسمی و ذهنی فراهم می‌کند. هر سال، بیش از 2 هزار نفر، از امکانات این مرکز ورزشی- تفریحی استفاده می‌کنند.
ورزش معلولان ولز، برنامه ملی توسعه ورزش افراد ناتوان جسمی این کشور است که با همکاری فدراسیون معلولان، 22 شورایاری محلات و شورای ورزشی ولز، خدمات ورزشی به مردم ارائه می‌دهد. هدف این گروه، ساختن باشگاه‌های جدید و دادن مشاوره‌های فنی به آنها، بالابردن کیفیت و تعداد مربیان ورزش معلولان بیان شده‌است. حدود 70 رشته ورزشی مانند بوکس، جودو، فوتبال، شنا، والیبال، پیاده‌روی، بسکتبال با ویلچر، هاکی، گلف و شمشیربازی در باشگاه‌های مختلف این کشور به افراد ناتوان جسمی خدمات ارائه می‌دهند.
در این کشور، هر فرد با توجه به نوع ناتوانی جسمی و ورزش مورد علاقه می‌تواند باشگاهی متناسب با شرایطش پیدا کند. تعدادی از این سازمان‌ها، تنها به سربازان معلول خدمات ارائه می‌دهند؛ مانند کلینیک ورزش‌های زمستانی که در سال1987 با 90 سرباز که می‌خواستند با استفاده از تجهیزات متناسب خود اسکی یاد بگیرند و 20 کارمند شروع به کار کرد. در سال 2010، 353 نفر از سراسر آمریکا در این برنامه شرکت کردند و امروز چندین نفر از آنها، عضو تیم ملی اسکی این کشور هستند. در این بین، فعالیت‌های دیگری مانند صخره‌نوردی، غواصی و هاکی مخصوص معلولان به این سربازان آموزش داده می‌شود.
شهرداری‌ها و ورزش معلولان
شهرداری‌ها در سراسر دنیا همیشه نقشی پررنگ و غیرقابل انکار در تشویق افراد معلول به ورزش و تهیه امکانات ورزشی لازم برای آنها دارند. مسئولان شهرداری بیرمنگام انگلیس می‌گویند که هدف‌شان، ارائه فرصت‌های فراگیر به افراد معلول است که این شامل ورزش‌های اختصاصی و عمومی و فعالیت‌های فیزیکی در مراکز تفریحی- ورزشی بیرمنگام می‌شود.از نظر مسئولان، این شهر در زمینه‌هایی مانند تشویق معلولان به شرکت در فعالیت‌های اصلی اجتماعی، ساختن باشگاه‌های جدید مخصوص معلولان، حمایت از رویدادهای مخصوص ورزش معلولان در سطح شهر و بالابردن دانش فنی مربیان و کارکنان مراکز ورزشی افراد ناتوان جسمی نیازمند پیشرفت و توسعه است.
تعدادی از مراکز و باشگاه‌هایی که شهرداری بیرمنگام در اختیار شهروندان معلول قرار می‌دهد دارای امکانات دردسترس، تجهیزات و کارکنان آموزش دیده است و تعدادی دیگر از این مراکز، تنها تجهیزات و امکانات در اختیار معلولان می‌گذارند. در مجموع 14 باشگاه و مرکز تفریحی- ورزشی برای افراد با ناتوانی جسمی وجود دارد. از سوی دیگر، شهرداری منچستر دارای مدیر ورزش معلولان است که مسئولیت راهبردی توسعه ورزش معلولان در این شهر را برعهده دارد. این مدیر در همکاری با افراد بسیار دیگری وجود برنامه و باشگاه‌های در دسترس معلولان در شهر را پیگیری می‌کند. او وظیفه دارد از وجود فرصت‌هایی برای شهروندان ناتوان منچستر به‌منظور شرکت در ورزش (در هر سطحی) مطمئن شود.
6 باشگاه در این شهر در ساعت‌های مشخصی از روز به تمام کودکان ناتوان جسمی منچستر خدمات ارائه می‌کند. در این باشگاه‌ها، فعالیت و ورزش‌های گوناگونی ارائه می‌شود که برابر با نیاز مراجعه کننده، مناسب‌سازی می‌شود. خط‌مشی این باشگاه‌ها، تفریح از طریق ورزش و تشویق به انجام فعالیت‌های ورزشی مراجعه‌کنندگان فارغ از میزان توانایی جسمی‌شان است. این باشگاه‌ها، جلسات تئوری هم دارند و مربیان کارآزموده که به‌طور مرتب پیگیر فعال بودن و پیشرفت توانایی ورزشی مراجعه‌کنندگان هستند، در آن کار می‌کنند.
8 باشگاه ورزشی دیگر هم در منچستر به معلولان خدمات می‌دهند که تنها مختص یک ورزش خاص مانند شنا و ویلچررانی هستند. در این باشگاه‌ها، سعی می‌شود، توانایی ورزشی معلولان در ورزش انتخابی‌شان پیشرفت کند.گروه دیگری مکان‌های ورزشی که شهرداری منچستر در اختیار شهروندانش قرار می‌دهد، آکادمی‌های مختص ورزشکاران معلول حرفه‌ای است که می‌خواهند در رقابت‌های ورزشی بمانند و موفق شوند.شهر میامی هم امکانات ورزشی متفاوتی برای شهروندان معلول بزرگسال در نظر گرفته‌است. این امکانات شامل، دوچرخه‌سواری با دو سرنشین، تنیس با ویلچر ( جلسات آموزشی به همراه ویلچر مجهز و راکت)، بردن افراد معلول در استخر توسط ویلچر و رمپ‌های مخصوص و باشگاه‌های مجهز برای افرادی که از ویلچر استفاده می‌کنند، است. این باشگاه‌ها شامل، بدنسازی، دوچرخه‌سواری و نوعی ورزش مخصوص بالاتنه برای افرادی است که از ویلچر استفاده می‌کنند.
مجموعه ورزشی- فرهنگی معلولان و جانبازان
شهرداری تهران مانند بسیاری از شهرهای توسعه‌یافته جهان مجموعه فرهنگی و ورزشی جانبازان و معلولان بزرگی ساخته است که در جنوب تهران با همین نام به بهره‌برداری می‌رساند. این پروژه با مساحت کل 18 هزار و 368 متر، بزرگ‌ترین مجموعه فرهنگی ورزشی برای جانبازان خواهد بود. مجموعه ورزشی جانبازان در 6 طبقه ساخته شده است که دارای 2 سالن آمفی تئاتر و سالن ورزشی چندمنظوره است. پیست ویلچررانی در فضای بام مجموعه و سالن‌های ورزشی بدنسازی، تیراندازی ویژه جانبازان و معلولان و همچنین سالن‌های نمایش فیلم و گالری هنری از دیگر امکانات این مجموعه است. براساس طراحی‌های صورت گرفته، سازه این مجموعه در برابر زلزله 8ریشتری مقاوم است که یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این مجموعه به شمار می‌رود. نمای شیشه‌ای این مجموعه با استانداردهای بین‌المللی مطابق است. با وجود اینکه مجموعه جانبازان دارای نمای شیشه‌ای است اما این نما علاوه بر استحکام بالا، حافظ انرژی است و در عین حال نیز در برابر اشعه UV مقاوم خواهد بود. این مجموعه از طولانی‌ترین رمپ ویژه جانبازان به طول حدود 2 هزار متر برخوردار بوده که برای حرکت جانبازان به‌طور خاص پیش‌بینی شده است. بر بالای بام این مجموعه یک پیست ویلچررانی به ابعاد 70 متر طول و 30 متر عرض طراحی شده است.
